7 Nisan 2015 Salı

Servet-i Fünun Edebiyatı’nın Sanatçıları

TEVFİK FİKRET (1867 – 1915)
  • Önceleri sanat için sanat, sonraları toplum için sanat anlayışını savunmuş ve buna uygun eserler vermiştir.
  • Toplumsal ve siyasal ortamı Han-ı Yağma, 95’e Doğru, Balıkçılar, Haluk’un Bayramı, Hasta Çocuk, Tarih-i Kadim, Millet Şarkısı, Promete, Nesrin, Sis gibi şiirleriyle eleştirmiştir.
  • Karamsarlığı ve iç dünyasındaki çalkantıları şiirlerinde öne çıkmıştır.
  • Serbest müstezatı şiirlerinde başarıyla kullanmıştır.
  • Aruzla Türkçeyi, şiirle düz yazıyı başarıyla kaynaştırmayı bilmiştir.
  • Beyit ve mısra bütünlüğünü kırmış, anlamı birkaç dizeye yaymıştır.
  • Nazmı nesre başarıyla yaklaştırmış, manzum hikâyeler yazmıştır.
  • Şiirlerinde noktalama işaretlerine, biçimsel mükemmelliğe, tasvire önem vermiştir.
  • “Yağmur” şiirinde olduğu gibi şiirin içeriğine uygun aruz kalıplarını seçip kullanmıştır.
  • Şiirlerinde parnasizmden etkilenmiştir.
Eserleri:
  • Şiir: Rübab-ı Şikeste, Rübabın Cevabı, Haluk’un Defteri, Şermin (Hece ölçüsüyle yazdığı çocuk şiirleri)
Daha Fazla Ayrıntı İçin Bkz. Tevfik Fikret Hayatı, Edebi Kişiliği ve Eserleri
CENAP ŞAHABETTİN (1870 – 1935)
  • “Sanat için sanat” anlayışına uygun eserler vermiştir.
  • Parnasizmin ilk örneklerini vermiştir.
  • Şiirlerinde müziğe önem vermiş ve sembolizmin öncüsü olmuştur.
  • Arapça ve Farsça sözcüklerle, özgün imgelerle yüklü ağır bir dili vardır.
  • Şiirlerinin konusunu daha çok “doğa”dan almıştır. Elhan-ı Şita adlı şiiriyle tanınır.
  • Cenap Şahabettin, şiirlerini Evrak-ı Leyal adı altında toplamak istemişse de bu gerçekleşmemiştir.
  • Günümüzde onun bu isteğine uygun olarak şiirleri Evrak-ı Leyal başlığı altında bir araya getirilmiştir.
Eserleri:
  • Şiir: Evrak-ı Leyal
  • Düz yazıları: Evrak-ı Eyyam, Nesr-i Harp, Nesr-i Sulh (makaleler, düz yazılar)
  • Gezi: Hac Yolunda, Avrupa Mektupları, Suriye Mektupları
  • Özdeyiş: Tiryaki Sözler
  • Tiyatro: Yalan, Körebe, Küçük Beyler
HALİT ZİYA UŞAKLIGİL (1866 – 1945)
  • Türk edebiyatında Batı tarzında eser veren ilk büyük romancıdır.
  • Servet-i Fünun döneminin en güçlü yazarıdır.
  • Fransız realist ve natüralist yazarlardan etkilenmiştir.
  • Eserlerinde geniş tasvirlere ve psikolojik tahlillere yer vermiştir.
  • Hikâyelerinde Maupassant tarzı hâkimdir.
  • Romanlarında İstanbul’daki eğitimli ve zengin kesimi konu almış, hikâyelerinde ise halkın arasına girmeye çalışmıştır.
  • Arapça ve Farsça sözcük ve tamlamaları kullandığı ağır bir dili vardır. (Sağlığında eserlerini yine kendisi sadeleştirmiştir.)
  • Mai ve Siyah’ta Ahmet Cemil tipinden hareketle Servet-i Fünun kuşağının ideallerini, beklentilerini, hayal kırıklıklarını anlatmıştır.
  • Aşk-ı Memnu’da bir Türk aile yapısını ayrıntılı olarak incelemiş ve alafranga özentisini eleştirmiştir.
  • Türk edebiyatında “mensur şiir”in ilk örneklerini vermiştir.
Eserleri:
  • Roman: Sefile, Nemide, Bir Ölünün Hatıra Defteri, Ferdi ve Şürekâsı, Mai ve Siyah, Aşk-ı Memnu, Kırık Hayatlar
  • Hikâye: Bir Şi’r-i Hayal, Bir Yazın Tarihi, Solgun Demet, Hepsinden Acı, Aşka Dair, Onu Beklerken, İhtiyar Dost, Kadın Pençesi, İzmir Hikâyeleri. (Ali’nin Arabası adlı hikâyesinde Anadolu’ya yönelir.)
  • Oyun: Kâbus, Füruzan, Fare
  • Anı: Kırk Yıl, Saray ve Ötesi, Bir Acı Hikâye
  • Deneme: Sanata Dair
  • Mensur şiir: Mensur Şiirler, Mezardan Sesler
HÜSEYİN CAHİT YALÇIN (1874 – 1957)
  • Roman ve hikâyeci olarak ün kazanmış; sonraları siyasi yazarlığa geçmiştir.
  • Roman ve hikâyelerinde şairane ve süslü bir üslup kullanmıştır.
  • Fıkra, anı, eleştiri, mensur şiir türlerinde de eserler yazmıştır.
  • Eski-yeni tartışmalarında yeni edebiyatın başta gelen savunucularından olmuştur.
  • “Edebiyat ve Hukuk” makalesinden dolayı Servet-i Fünun dergisi kapatılmıştır.
Eserleri:
  • Hikâye: Hayat-ı Muhayyel
  • Roman: Hayal içinde
  • Eleştiri: Kavgalarım
  • Anı: Edebi Hatıralar (Edebiyat Anıları), Siyasal Anılar
MEHMET RAUF (1875 – 1931)
  • İlk psikolojik romanımız olan Eylül’ün yazarıdır.
  • Kahramanların iç konuşmalarına ilk kez Mehmet Rauf yer vermiştir.
Eserleri:
  • Roman: Eylül, Ferda-yı Garam, Genç Kız Kalbi
  • Hikâye: Son Emel, Bir Aşkın Tarihi, Üç Hikâye
  • Mensur Şiir: Siyah İnciler
Daha Fazla Ayrıntı İçin Bkz. Mehmet Rauf Hayatı, Edebi Kişiliği ve Eserleri
AHMET HİKMET MÜFTÜOĞLU (1860 – 1927)
  • Servet-i Fünun dergisinde sanatlı, ağır bir dille yazdığı hikâyelerle Servet-i Fünun topluluğu içinde yer almıştır.
  • Hikâyeleri Maupassant tarzına (olay hikâyeciliği) uygundur.
  • Türkçülük ve Yeni Lisan akımını benimsedikten, Türk Yurdu, Türk Derneği dergilerine geçtikten sonra milli konularda sade bir dille hikâyeler yazmıştır.
Eserleri:
  • Hikâye: Haristan ve Gülistan, Çağlayanlar
  • Roman: Gönül Hanım
SÜLEYMAN NAZİF (1870 – 1927)
  • İlk şiirlerinde Namık Kemal başta olmak üzere Tanzimat şairlerinden etkilenmiştir.
  • Makale, şiir, mensur şiir, mektup gibi türlerde eserler vermiştir.
  • Nesirlerinde ahenk kaygısıyla yabancı sözcük ve tamlamalardan yararlanmıştır.
Eserleri:
  • Şiir: Gizli Figanlar, Firak-ı Irak, Malta Geceleri (nazım nesir karışık)
SERVET-İ FÜNUN DÖNEMİNİN DİĞER SANATÇILARI
CELAL SAHİR EROZAN (1883-1935)
  • Servetifünun Topluluğunun en genç üyesidir.
  • Şiirlerinin başlıca teması “kadın”dır. Şiirlerinin bu değişmez ve sürekli konusu yüzünden zaman zaman eleştirilmiştir.
Eserleri
  • Şiir: Beyaz Gölgeler, Siyah Kitap
FAİK ALİ OZANSOY (1876-1950)
  • Süleyman Nazif’in küçük kardeşidir.
  • Abdülhak Hamit’i taklit etmiş, edebiyatımızda “İkinci Hamit” olarak anılmıştır.
  • I.Dünya Savaşı’nda bireysellikten sıyrılarak şiirlerinde yurt sevgisini işlemiştir.
Eserleri
  • Şiir: Fani Teselliler, Temasil, Elhan-ı Vatan
  • Oyun: Payitahtın Kapısında, Nedim ve Lale Devri
HÜSEYİN SUAT YALÇIN (1867-1950)
  • “Gave-i Zalim”, “Dahhak-ı Zalim” takma isimleriyle siyasi ve sosyal hicivler yazmıştır.
  • Nükteli, esprili bir dil yapısı vardır.
  • Lirizme varan şiirlerinde özellikle aşk ve kadın temalarını işler.
  • Ulusal konulara içtenlikle yer verir.
Eserleri
  • Şiir: Lane-i Melal, Gave Destanı
  • Tiyatro: Kirli Çamaşırlar, Ahrette Bir Gün, Deva-yı Aşk, Kayseri Gülleri, Şehbal yahut İstibdatın Son Perdesi, Yamalar
HÜSEYİN SİRET ÖZSEVER (1872-1959)
  • Servetifünun şairlerinin en lirik olanıdır.
  • Bireysel duyguları, aşk, doğa, kadın, aile temalarını kendine özgü sade bir dille, aruzun yanında heceyi de kullanarak yansıtır.
  • “Ömer Senih” imzalı yazılar da onundur.
Eserleri
  • Şiir: Leyal-i Girizan, Bağbozumu, Kıvılcımlı Kül, Kargalar (manzum yergiler)
ALİ EKREM BOLAYIR (1867-1937)
  • Namık Kemal’in oğludur.
  • Türk-Yunan savaşını işleyen “Vasiyet” adlı şiiri büyük yankı uyandırmıştır.
  • Şiirlerinde toplumsal konulara yönelmiş, aruzun yanında hece ölçüsünü de kullanmıştır.
Eserleri
  • Şiir: Zilal-i İlham, Vicdan Alevleri, Ordunun Defteri (nazım-nesir), Kaside-i Askeriye
  • Oyun: Baria, Sultan Selim
  • İnceleme: Edebi Meslekler, Namık Kemal
AHMET ŞUAYB (1876-1910)
  • Servetifünun Döneminde edebi eleştiri üzerine yoğunlaşmış, çoğunlukla eleştiri türünde eser vermiştir.
Eserleri
  • Eleştiri: Hayat ve Kitaplar, Esmar-ı Matbuat
Daha Fazla Ayrıntı İçin Bkz. Ahmet Şuayp Hayatı, Edebi Kişiliği ve Eserleri
AHMET İHSAN TOKGÖZ (1867-1947)
  • Servet-i Fünun dergisinin sahibi ve yazarıdır.
  • Sanatçının en önemli özelliği ise yaptığı çevirilerdir.
  • Çevirileriyle Jules Vernes’i Türk toplumuna ilk olarak tanıtan kişidir.
Eserleri
  • Anı: Avrupa’da Neler Gördüm, Matbuat Hatıralarım
  • Roman: Haver, Ülfet, Haraşo
SAFVETİ ZİYA (1875-1929)
  • Yapıtlarında daha çok bulunduğu dönemi ve etrafındaki insanları konu edinmiştir.
  • Sosyete yaşamını anlattığı “Salon Köşelerinde” adlı romanıyla tanınmıştır.
Eserleri
  • Roman: Salon Köşelerinde
  • Öykü: Kadın Ruhu, Çehreler
  • Oyun: Haralambos Cankiyadis
SAFVET NEZİHİ (1871-1939)
  • Romantik bir duyarlılıkla aşk temasını işlemiştir.
  • Romanlarıyla tanınır.
  • “Zavallı Necdet” en çok okunan romanıdır.
Eserleri
  • Roman: Zavallı Necdet, Kadın Kalbi, Teehhül Âleminde, Kumar Beliyyesi (çeviri), Müessib
  • Oyun: İzah ve İstizah
Gönderen zaman: